Nafarroak Tentsiopeko Merkatuaren Zonaldea izendatu ditu ofizialki gaur goizean 21 udalerri. Adierazpen horrek estatuko bigarren komunitatea bihurtzen du, eta merkatua desitxuratu eta egungo etxebizitza eskuragarrien eskaintza eskasa arintzea ahalbidetuko du. Horretarako, hainbat neurri hartuko dira, hala nola alokairuaren prezioak mugatzea, edukitzaile handien erregistroa edo zuzkidura-bizitokien mapaketa, gaur prentsaurrekoan aurkeztu den Neurrien Planean jasoak.
Begoña Alfaro hirugarren lehendakariorde eta Etxebizitza, Gazteria eta Migrazio Politiketako kontseilariak eta Elga Molina Etxebizitzako zuzendari nagusiak aurkeztu dute adierazpen ofiziala, gaur goizean bertan Nafarroako 21 udalerri Merkatu Tentsionatuko Eremu izendatzen dituen Foru Agindua sinatu ostean. Udalerri horiek, biztanleriaren ia % 70 hartzen dutenak, honakoak dira: Iruña, Tutera, Eguesibar, Burlata, Barañain, Zizur Nagusia, Lizarra, Aranguren, Berriozar, Tafalla, Antsoain, Atarrabia, Corella, Noain (Elortzibar), Cintruénigo, Baztan, Altsasu, Uharte, Berriobeiti, San Adrián eta Azkoien.
Horrela, Nafarroa, Kataluniaren atzetik, Merkatu Tentsionatuko Eremu gisa udalerrien deklarazio masiboa egiten duen bigarren erkidegoa da. “Eta jakinago duzuenez, Katalunian dagoeneko lortzen ari dira alokairuko prezioen igoera geldiaraztea eta, are gehiago, prezioak pixka bat murriztea”, adierazi du Alfaro presidenteordeak zeinentzat “ekintzarik eza eta araudirik eza, edo bestela esanda, operadore pribatuen ekintza eta erregulazioa, horietako batzuk espekulazio-praktikekin, ez den aukera bat, eta hortik dator adierazpen hau eta horren ondoriozko Neurrien Plana”.
Gaur goizean sinatutako adierazpen ofizialak hiru urteko indarraldia izango du, 2028ko uztailera arte, eta orduan ebaluatuko da neurria luzatzeko beharra, lortutako emaitzen arabera. “Behin baino gehiagotan adierazi dudan bezala, premisa nagusia da Administrazio Publiko gisa eskura ditugun tresna guztiak erabiltzea etxebizitza eskuragarriago egiteko, etxebizitzaren arazoak herrialdeko agenda politiko era soziala markatzen duen une honetan”, nabarmendu du Alfarok.
Foru-agindu horretan bertan, honela definitzen da edukitzaile handiaren kontzeptua: “bizitegi-erabilerako hamar hiri-higiezin baino gehiagoren edo 1.500 m2 baino gehiagoko azalera eraikiaren titularra den pertsona fisikoa edo juridikoa, garajeak eta trastelekuak alde batera utzita” edo “tentsionatutako bizitegi-merkatuko eremuaren barruan kokatutako bizitegi-erabilerako bost hiri-higiezin edo gehiagoren jabe den pertsona fisikoa edo juridikoa. Gainera, honako hau adierazten da: “ez dira etxebizitzaren edukitzaile handitzat hartuko administrazio publikoak, horien mendeko sozietate publikoak eta babestutako etxebizitzak kudeatzen dituzten kapital mistoko sozietateak”.
Merkatua destentsatzeko 56 neurri dituen plan bat
Merkatu Tentsionatuko Eremu izendatutako udalerrietarako Neurrien Planak jasotzen dituen ekintzen artean, alokairuaren prezioen muga nabarmentzen da. Muga hori uztailaren hasieran hasiko da aplikatzen, Ministerioak gaur goizean sinatutako adierazpena ebatzi eta BOEn argitaratzen denean. “Muga hori –azaldu du lehendakariordeak-eremu horietan kokatutako higiezinen etxebizitza-errentamenduko kontratu berriei aplikatuko zaie, baldin eta deklarazioa indarrean jarri zenetik azken bost urteetan inolako errentamendu-kontraturik izan ez badute”.
Guztira, Planak lau jarduera-eremu ditu, eskaintzaren, eskariaren, zeharkako neurrien eta gobernantzaren eremuei buruzkoak. Horietako lehenengoan, epe laburreko neurriek merkatu pribatuko etxebizitza mobilizatu nahi dute erosketa-programaren eta lehentasunez erosteko eskubidearen bidez, eta etxebizitza hutsa Nafarroako Gobernuaren Alokairu Poltsara mugiarazi. “Horretarako, jenderik gabeko etxebizitzak erregistratzea eta handitzea funtsezkoa dela uste dugu, eta lan hori egiten ari gara dagoeneko, baita birgaitzeko pizgarriak edo neurri fiskalak ere” adierazi du Elga Molina Etxebizitzako zuzendari nagusiak.
Jarduera-eremuko epe ertaineko neurrien artean Nasuvinsa enpresa publikoaren Alokairua Sustatzeko Plana dago. Epe luzerako neurriak, berriz, % 50eko kapital publikoarekin eta % 50eko kapital pribatuarekin sortuko den enpresa mistoan zentratzen dira, eta, “lankidetza publiko-pribatuaren eta ez parasitarioaren arteko harreman sinbiotikoa sustatu nahi da”, zehaztu du Molinak. Era berean, epe ertainerako neurri horien artean daude merkatuan jarriko diren alokairu-modalitate berriak, esaterako alokairu eskuragarria, azalera-eskubide eta etorkizunean arautzeko lege propioa izango duten etxebizitza kolaboratiboak.
Bestalde, eskaintzaren eremuan, neurri estrategikoak nabarmendu behar dira, esaterako deklaratutako 21 udalekiko plan espezifikoak edo deklarazio honetan ez dauden udalerrietara iritsiko den Landa Etxebizitza Plana, “baina horiei ere kasu egin behar zaie, Nafarroaren lurralde-berezitasuna ezagututa eta etxebizitza eskuratzeko arazoak oso ezberdinak direla kontuan hartuta”.
Eskariaren eremuari dagokionez, laguntza-sistema birdefinitu, eguneratu eta hobetuko da, errealitate berrira egokitzeko, baita Merkatu Tentsionatuko Zona izendatutako udalerrietara eta Foru Komunitateko lurralde-errealitate ezberdinetara ere. Gainera, etxebizitza babestuaren kudeaketa hobetzeko eta eraginkorragoa izan dadin, aldaketak egingo dira alokairuko etxebizitza babestua esleitzeko sisteman. Horretarako, zozketa bidezko eredua sartuko da, gaur egun kalteberatasun-egoeran daudenentzat, indarkeria matxistaren biktima diren emakumeentzat edo desgaituentzat dauden erreserbak errespetatzen dituena.
Merkatuari segurtasun juridikoa ematea ahalbidetuko duten zeharkako neurriei dagokienez, egungo Alokairu Kontratuen Erregistroa hobetzea dago. Erregistro horretan honako hauek jasoko dira: sasoiko alokairuak inskribatzeko betebeharra, Informazio, Aholkularitza eta Bitartekaritza Zerbitzu berria, etxebizitza-edukitzaile handien erregistroa edo Nafarroako Etxebizitzaren Behatokia sortzea, etxebizitzaren arloko politika publiko guztien plangintza, diseinua eta ebaluazioa erraztuko dituena. Zeharkako neurrien artean dago, halaber, Ikuskaritza Zerbitzua indartzea eta kontrol-neurriak zabaltzea, Planean jasotako neurri guztiak aplikatzean iruzurrak saihesteko, hain zuzen ere.
Azkenik, gobernantzaren esparruan, Nafarroako Gobernuak duela gutxi berraktibatu izan den Nafarroako Etxebizitzaren Kontseilua indartuko du eta udal-batzordeak sortuko dira dagozkion udalekin, neurri guztien ezarpena ebaluatzeko erakundeen artean.
