Bizkaiko Foru Aldundia Molinos Vascos eraikinaren estalkia berreraikitzeko lanekin hasi da. Jarduketa hori modu subsidiarioan egiten da, jabearen gelditasunagatik eta eraikinaren ondare-balioa babesteko. Ondare hori Bizkaiko industria-garaiaren ikurra da, eta monumentu gisa katalogatuta dago 2009tik.
Guztira 1.200.000 eurotan esleitutako lanak bederatzi hilabetetan bukatzea aurreikusten da; beraz, 2026aren erdialderako amaituta egon beharko dute.
Egun eraikinaren teilatuak narriadura-maila handia du, eta degradazio-prozesu azkar eta aktibo batean dago. Berehala gelditzen ez bada, epe ertainean atzeraezinezko hondamendira eraman dezake, eta hormigoizko egitura eta kanpoko fatxadetako itxiturak behin betiko hondamendira eraman ditzake.
Birgaitze horrekin -eraikinaren ezaugarri arkitektonikoak eta eraikigarritasuna aldatu gabe-, estalki guztiak berreraikiko dira. Egungo estalkiak erabat eraitsiko dira, eta egoera txarrean dauden elementu guztiak kendu eta ordeztuko dira, hala nola pendoloizko zertxak, habeak, uhalak eta solidoak. Gainera, teilen azpian sandwich motako panela duen taulatu berri bat eraikiko da. Horrela, iragazgaiztea eta isolamendu termikoa bermatuko dira, etorkizunean erabilerak eta obrak abian jartzeko oinarri bat eskainiz.
Lanen lehen fasea kutsadura kentzean oinarrituko da, lan-baldintza egokiak ziurtatzeko eta segurtasun-neurri guztiak betetzeko. Uralitazko egungo estalkia kendu eta obran lan egiten duten pertsonen segurtasuna bermatu ondoren, teilatua berreraikitzeko lanei ekingo zaie.
Foru erakundeak modu subsidiarioan hartzen ditu bere gain obra horiek, jabeak, ACSA sozietateak, ez duelako ezer egin eraikin historikoa egoera onean mantentzeko, errekerimenduak jaso arren.
2009tik monumentu gisa katalogatutako eraikina
Federico de Ugalde arkitektoak egindako eraikin horrek irin-fabrika zen, 1925ean jarri zena martxan, eta lau urtez egon zena lanean,1929ra arte. Ondoren, jarduera eten zuen gariaren eta uzta txarren prezioak gora egin zuelako.
2009an monumentu izendatu zuten obra, hormigoi armatuzko egitura bat da, eta dorre lirain bat du karga-jasogailuarentzat. Dorre hori itsasadarraren ertzean dago, Zorrotza parean, eta atzealdean silo izugarri batzuk ezkutatzen ditu.
Fabrikak beheko solairua eta lehenengo solairua ditu, biak biltegietarako erabiliak; beste lau solairu lantegiaren funtzionamendurako beharrezkoak diren makineria eta lanabes guztiak jartzeko prestatuta zeuden, eta beste bat eraikinaren zati horren estalkiari dagokio. Irin-fabrikarako erabiltzen zen zatia azken lau solairuetan garatzen da, 603,25 m2-ko solairuarekin. Ehoketarako bigarren solairua gorde zen, eta 29 errota jarri ziren bertan. Beheko solairuan bi estalpe irten daude, bakoitzak bi hormarte ditu, eta 859 m2-ko azalera oinean.
Egitura orokorra hormigoi armatuzkoa da, eta erabilerarako egokiak diren gainkargei eta proiektatutako makineriari eusteko kalkulatzen da. Fatxadak 25 cm-ko lodiera duten hormigoizko blokeekin ixten dira; kanpoaldean entokatuta daude, eta moldurak nabarmentzen dira. Zoruak hormigoi armatuzko forjaketak dira, eta goiko solairuetakoak, berriz, oholezkoak eta pinoteezkoak.
