BEHATUZ Gizarte Zerbitzuen Euskal Behatokiak antolatuta, gaur 100 lagunek baino gehiagok hartu dute parte «Adimen artifiziala eta Gizarte Zerbitzuak» topaketan, Donostiako Miramar Jauregian. Topaketan elkarrizketa irekia, kritikoa eta eraikitzailea sortu da AAk gizarte-zerbitzuetan dituen erabilerei buruz, bai eta erabilera egokiak errazteko baliabideei buruz ere, betiere ikuspegi etikoarekin eta honako arlo hauetan aurrera egitera bideratuta: unibertsaltasuna (irisgarritasuna), ekitatea (pertsona bakoitzari egokitzea eta haren bizi-ibilbidea), egokitzapena (kalitatea), eraginkortasuna eta efizientzia (iraunkortasuna), zerbitzuak, Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistema osatzen duten printzipio gisa, eta gure zaintza-eredu publiko eta komunitarioa (laguntzak).
Nerea Melgosa Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografikoko sailburuak 5 konpromiso proposatu ditu AA gizarte-zerbitzuetan sartzeko:
· LEHEN KONPROMISOA. Pertsona bat erdigunean, beti. AAren tresnek ezin izango dute ordeztu balorazio profesionala, ezta pertsonak bere bizi-proiektuari buruz hartzen duen erabakia ere. AAk lagunduko du, ez du erabakiko. Autodeterminazioa printzipioa eta muga da.
· BIGARREN KONPROMISOA. Etika eta kontuak ematea «by design». AA duen pilotu edo zerbitzu orok barne hartu beharko ditu inpaktu algoritmikoaren ebaluazioa, alborapenen analisia, ulergarritasun ulergarria eta erreklamazio-mekanismoak. Algoritmo bat ezin bada azaldu, ezin du eskubideei buruz erabaki.
· HIRUGARREN KONPROMISOA. Datu bermedunak eta zentzudunak. Elkarreragingarritasunerantz eta plataforma federatuetarantz aurrera egingo da — zentralizatu gabe konektatzen dute —, datuen balioa pribatutasuna arriskuan jarri gabe aprobetxatzeko. Informazio isolatu gutxiago; testuinguru gehiago eta babes handiagoa.
· LAUGARREN KONPROMISOA. Gaitasun publikoa eta diziplina arteko talentua. Gizarte-profesionalekin, teknologoekin, legelariekin, ekonomilariekin, esperientziaz adituak diren pertsonekin eta Hirugarren Sektoreko ordezkariekin taldeak indartuko dira. Gaitasun propiorik gabe ez dago subiranotasunik «zertarako» galderari erantzuteko, ezta «nola» itauna negoziatzeko ere.
· BOSGARREN KONPROMISOA. Ebidentzia, pilotua eta eskala. Zuhurtasunez testatuko da, emaitzak neurtuko dira — erabiltzaileen pertzepzioa barne — eta kalitatea, ekitatea eta eraginkortasuna hobetzen direla frogatzen duena soilik eskalatuko da. Berria ez da distiragatik hartzen, inpaktuagatik baizik.
«Europan ezagutzen ditugu gaizki diseinatutako sistema automatizatuek babestu behar zutenei kalte egin zieten kasuak — haurrak, pertsona kalteberak —. Ikas dezagun akats horietatik: kontrolik, gardentasunik eta parte-hartzerik gabe, automatizazioak desberdintasunak areagotu ditzake. Gobernu onarekin, berriz, justizia-palanka bat izan daiteke. Adimen Artifizialak arriskua lehenago ikusten, babesarekin lehenago iristen, sarean hobeto lan egiten eta kontu hobeak ematen laguntzea nahi dugu» azaldu du Nerea Melgosa sailburuak.
Gizarte Zerbitzuen Euskal Behatokiaren topaketa honetan honako hauek izan dira hizlari: Albert Sabater Coll (Soziologia Konputazionaleko Serra Hunter irakaslea Gironako Unibertsitatean eta Kataluniako Adimen Artifizialaren Etikaren Behatokiko zuzendaria), Konstantina Leventi EASPDko politiken arduraduna (European Association of Service Providers for Persons with Disabilities), Juan Martín Doreste (Kanarietako Gobernuko Berdintasun eta Aniztasun sailburuordea), Eduardo Apodaka eta Asier Amezaga (EHUko irakasleak eta HarilkAI programaren arduradunak), Iñigo Mijangos (Beti-On telelaguntza Zerbitzua) edo Rakel San Sebastián (Adinberri Fundazioa).
