AMA estudioa, 2025eko Euskal Arkitektura Gaztearen Peña Ganchegui Saria

0
  • Epaimahaiak estudioaren ibilbidearen koherentzia eta fintasuna goraipatu ditu. Xehetasunari eta lekuari eskaintzen dien arreta nabarmendu du, baita ikerketa eta jardun profesionala uztartzeko gaitasuna ere.
  • Sariak 6.000 euroko ordainsaria du. 10 urte baino gutxiagoko esperientzia duten arkitektoei zuzenduta dago, Euskadin titulua eskuratu duten edo bertan lan egiten duten profesionalei.
  • Mugak/ bienalak sariaren bosgarren edizioko hautagaitza finalisten erakusketa hartzen du. Azaroaren 30era arte egongo da ikusgai Euskadiko Arkitektura Institutuko atarian.

AMA arkitektura-estudioa Jaime Gutiérrez Armendariz eta Itziar Molinero Mirandak osatzen dute. Euskal Arkitektura Gaztearen Peña Ganchegui Sariko bosgarren edizioa irabazi dute. Saria bi urtez behin deitzen da. 2017an sortu zuten Peña Ganchegui Artxiboak eta Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailak. Helburua da 10 urte baino gutxiagoko esperientzia duten arkitektoei ikusgarritasuna ematea. Euskal Autonomia Erkidegoan prestatu diren edo bertan jarduten duten profesionalei zuzentzen zaie. Sariak kultura arkitektonikoaren kalitatea sustatu, garatu eta sendotu nahi du.

Sariaren entrega Donostiako Alde Zaharrean dagoen Euskadiko Arkitektura Institutuan egin da. Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Hiri Agendako sailburu Denis Itxasok eman du. Ekitaldiaren ondoren, Euskadiko Nazioarteko Arkitektura Bienalaren Mugak/ programazioaren barruan, hautagaitza finalisten erakusketa inauguratu da. Bertan izan dira kultura eta arkitekturako ordezkari instituzional eta profesionalak.

Bere hitzaldian, Itxasok irabazleen «kalitatezko arkitekturarekiko konpromisoa eta zorroztasuna» azpimarratu ditu, eta nabarmendu du Etxebizitza sailburuordetzak saria bultzatzen duela «euskal arkitektura sustatzeko, zehazki arkitektura gaztea, diseinuaren, arkitekturaren eta hirigintzaren arloko joerak aurrekonfiguratzen dituena eta datozen urte eta hamarkadetarako gure hirien bilakaera zirriborratzen duena».

Gainera, sailburuak azpimarratu duenez, «arkitektura ez da presaren erantzuna soilik, itxaropenerako proposamena ere bada», eta «arkitekturaren kalitateak garrantzia du, gazteen talentua ikusaraztea merezi du, eta proiektuaren kultura ezin da etxebizitza-politikatik bereizi». Ildo horretan, gogora ekarri du «gizarte-arkitektura ez dela arkitektura txikia, funtsezko arkitektura baizik», eta euskal arkitekturak eraldaketaren eta gizartearekiko konpromisoaren eragile gisa duen zeregina aldarrikatu du.

Peña Ganchegui Artxiboko zuzendari Rocío Peñak “epaimahaiaren kalitatea eta prestigioa” azpimarratu ditu. Bere ustez, aurkeztutako ibilbideak zorrotz eta sentiberatasunez baloratu ahal izan dituzte. Nabarmendu du aurten hautagaitza gutxiago izan direla, baina “guztiek maila bikaina erakutsi dute. Horrek baieztatzen du euskal arkitektura gaztea une oparoa eta itxaropentsua bizi duela”. Gaineratu du Peña Ganchegui Artxiboak “ibilbide berriei ikusgarritasuna ematen jarraituko duela, konbentzituta gaudelako horietan marrazten dela gure kultura arkitektonikoaren etorkizuna”.

Epaimahaiak Carme Pinós, Begoña Fernández-Shaw eta Ángel Martínez García-Posada izan ditu kide. AMAren lanaren koherentzia eta fintasuna nabarmendu dituzte. Halaber, Gutiérrez eta Molineroren ikerketa eta praktika uztartzeko borondatea baloratu dute. Jarrera hori proiektu efimero, arin eta malguetan islatzen da. Haien lanek testuinguru ezberdinekin elkarrizketa egiten dute eta keinu txikiekin ingurune handiagoak aberasten dituzte.

AMAren lanen artean nabarmentzen dira Dirdirak eta Garabiak interbentzio efimeroak, Bilboko itsasadarraren ondoan jarriak Gau Zuria jaialdian. Halaber, Etxenoi pabiloia, Bilbon Mugak/ bienalaren bosgarren edizioan arkitektura efimero bat diseinatzeko lehiaketaren irabazlea. Bere inaugurazioa sariaren entregaren ondorengo orduetan egingo da. Bienalak berak Euskadiko Arkitektura Institutuan hautagaitza finalisten erakusketa hartzen du, azaroaren 30era arte irekita.

AMAz gain, lau hautagaitza finalista izan dira. Epaimahaiak aipamen berezia eman dio Borja Martínezi, Interplay estudiokoa. Bere proiektuen bilduma nabarmena aitortu dute, lehiaketa ugariren bidez garatua. Bere gaitasun profesionala, talentu formala, balio estrategikoa eta diskurtso adimentsua azpimarratu dituzte. Orain arteko bere lanik garrantzitsuena izan da aurten Osakako Expoan Poloniako pabiloia.

Finalisten zerrenda osatzen dute: Xabier Artola (gaitasun formalagatik eta balio komunitario eta paisajistikoekin loturak sortzeko bokazioagatik), Sara Enríquez, Lokuluxka estudioakoa  (bere esku-hartze ausartak lekuetara egokitzeko dotoreziagatik, materialetik eta pertzepziotik abiatuta), eta Mikel Ortiz de Eribe, Eitzen estudioakoa (xehetasun batzuk zaintzeagatik, proiektu askori interes berezia ematen dietelako arau-zurruntasunaren testuinguruan).

Peña Ganchegui Sariak 6.000 euroko ordainsaria du. Luis Peña Ganchegui (Oñati 1926 – Donostia 2009) arkitektoaren izena darama. Hura izan zen XX. mendeko bigarren erdiko euskal arkitekturaren erreferente nagusia. Donostiako Arkitektura Eskola sortu zuen eta lan enblematikoak egin zituen: Vista Alegre dorrea (Zarautz, 1959), Trinitate plaza (Donostia, 1963), San Frantzisko eliza (Gasteiz, 1968) eta Tenis plaza (Donostia, 1976), Eduardo Chillidaren Haizearen Orraziaren atarikoa.

Bi urtez behin, saria 2017an sortu zuen Peña Ganchegui Artxiboak, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailarekin lankidetzan. 10 urte baino gutxiagoko esperientzia duten arkitektoei zuzenduta dago, baldin eta Euskal Herrian titulatu badira edo bertan lan egiten badute. Bosgarren edizio honetan 11 hautagaitza aurkeztu dira. Guztira 17 arkitektura-profesional bildu dira, hiru eskola ezberdinetatik etorriak. Gehienek Euskal Autonomia Erkidegoan garatzen dute beren jarduera.

Euskal Arkitektura Gaztearen Peña Ganchegui Sariari buruzko informazio guztia webgune honetan dago eskuragarri: premio.ganchegui.com