- Etxebizitza eta Hiri Agendako sailburuak Playa de Víasen dauden 500 etxebizitza babestuekin batera kultur eta kirol ekipamenduak eraikitzea proposatu du, inguruneko auzo-elkarteek sentitzen eta aldarrikatzen dituzten beharrei erantzuteko. “Hiru aukerek arazorik gabe txerta dezakete aukera hori, moldaerrazak baitira eta hiri-integraziorako ahalmena baitute”.
- JPAM City Makers, RAZ y Usandizaga eta Estudio Beldarrainek kolektibo eta herritarren galdera, zalantza eta kezkei erantzun diete. Eraldaketari hiriko giza alderdiaren arabera eta horrekin integratuta aurre egiteko beharra azpimarratu da, baita oinezkoei protagonismo handiagoa emateko bideak birpentsatzekoa ere.
- Proiektu finalistak “Hurrengo geltokia: Amara-Easo” erakusketan daude ikusgai. Erakusketa azaroaren 14ra arte egongo da irekita, Easo kaleko 43. zenbakiko suhiltzaile-etxe zaharrean. Aurreikuspenen arabera, udaberrian esleituko zaio hautatutako taldeari, eta hark idatziko du HAPNren aldaketa.
Larunbat honetan, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Hiri Agenda Sailak antolatutako jardunaldia egin da Euskadiko Arkitektura Institutuaren egoitzan. Bertan, herritarrek bertatik bertara ezagutu ahal izan dituzte JPAM City Makers, RAZ y Usandizaga eta estudio beldarrainen proposamenak; hainbat irtenbide proposatzen dituzte hiri-eredu berritzaile, jasangarri eta orekatuaren bidez Zabalgune erromantikoa Amararekin lotzeko. Playa de Vías operazioaren baitan, topoaren trenbideak erdigunetik igarotzean lurperatu egingo dira, eta Eusko Jaurlaritzak ideia-lehiaketa bat sustatu du Donostiako Hiri Antolamendurako Plan Orokorraren idazketa puntuala egiteko: 21.000 metro karratuko eremu horretan 500 etxebizitza, hurbileko ekipamenduak eta berdegune zabalak eraikiko dira.
Denis Itxaso Etxebizitza eta Hiri Agendako sailburuak aurkeztu du ekitaldia, eta Playa de Vías eremuan aurreikusitako 500 etxebizitza babestuekin batera “kultur eta kirol ekipamenduak egin beharko liratekeela” defendatu du. Itxasok gaur goizean Euskadiko Arkitektura Institutuan, Mugak/ Nazioarteko Arkitektura Bienalaren baitan, Playa de Víasen hiri-eraldaketarako hiru proposamen finalisten aurkezpen publikoan egin duen hitzaldian proposatu du hori.
Sailburuak nabarmendu du proiektuak erantzun egin behar diela hiri-operazio handi honekin batera doazen gizarte- eta auzo-eskakizunei. “Auzo elkarteek historikoki aldarrikatutako behar horiek, hiri-eraldaketa handi honetan kontuan hartu behar dira”, adierazi du. Ildo horretan, Itxasok honako hau gaineratu du: “Playa de Vías hirian eta pertsonengan pentsatzen duen proiektua izan behar da. Errenta-atalase ezberdinetarako etxebizitza eskuragarria eskainiko duen espazio berri bat sortzeaz ari gara. Auzo anitza, hainbat etxebizitza babestu dituena: zuzkidura-bizitokietatik hasi eta etxebizitza tasatuetaraino, erregimen orokorreko BOEk eta babes sozialetakoak, baina beti alokairuan”.
Ekitaldia bete egin da, eta Nekane Arzallus Hirigintza Jasangarriko zinegotzi eta Donostiako jarduneko alkatea ere izan da, beste ordezkari instituzionalen artean.
Hitzaldian, Arzallusek eskerrak eman dizkio Arkitektura Bienalari, “edizio honetan donostiarrak gehien kezkatzen dituen gaietako bat hartu baitu ardatz. Uste dut hitzaldi honek aukera ematen digula partekatzeko eta elkarrekin lanean jarraitzeko irtenbideak bilatzeko, Easoko Playa de Vías bezalako esparruak donostiarren arazoei erantzuna eman diezaieketen tipologia desberdinekin berroneratuta”.
Ildo horretan, Hirigintza Jasangarriko zinegotziak adierazi du “Udal Etxebizitza Tasatuen oso aldekoa” dela, “ahaleginak erdiko klasera bideratzen dituelako, hau da, merkatutik kanpo geratzen ari den klasera, prezioak mugatuta eta donostiarrei bideratuta”.
Era berean, azpimarratu duenez, “egunotan egiten ari garen parte-hartze prozesuak, Bienalarekin bat, eta gaur hemen egiten ari garenaren moduko topaketek, Udaletik bultzatzen ari garen berroneratze-proiektu berri bat ekarriko digute, Hiri Antolamenduko Plan Orokorraren aldaketaren bidez, eta horretan murgilduta gaude dagoeneko”. Izan ere, Arzallusen arabera, “Playa de Vías berroneratzea oso aukera garrantzitsua da hiriarentzat zentralitate berri bat eta lotune bat sortzeko, Zabalgunearen eta Amarako hiri-bilbe osoari koherentzia emango diona, Morlansera hurbiltzea ahalbidetuta”.
Topaketan arkitektoek, auzo-elkarteek eta herritarren elkarteek hartu dute hitza. Parte-hartzaileen kezkak etxebizitzei eta eraldatuko den eremuak eragindako bideak berriro diseinatzearen ingurukoak izan dira.
Erronka bat, hiru ikuspuntu
Zabalgune erromantikoa eta Amara lotzeko ikuspegi desberdinak eskaintzen dituzte proiektu finalistek, hiri-eredu berritzaile, jasangarri eta orekatuaren bidez:
- “Habitar el bosque urbano”, JPAM City Makers (Amado Martín, Jorge Perea eta Samuel Llovet): modernitatea eta errespetu historikoa, parke handi bat eta askotariko etxebizitza-motak uztartzen dituen proposamen garaikidea.
- “Kalerik kale plazarik plaza”, RAZ y Usandizaga (Gilen Txintxurreta, Jacek Markusiewicz, Ander Gortazar eta Ibai Usandizaga): parke nagusi bat, ibaiaren bidea lurperatzea eta hiri-dorre bat proposatzen ditu erreferentziazko mugarri gisa.
- “Hari berdez hiria josi”, Estudio Beldarrain: parkean ekipamenduak dituen eraikin sigi-sagatsua bat proposatzen du, hirian lotutako bizitza-eredu jasangarria sustatuta.
Eason Topoa lurperatuta —21.000 metro karratu azaleratuko dira— eta Playa de Vías operazioaren bidez, 400-500 etxebizitza babestu eraikiko dira, baita ekipamendu eta berdegune zabal berriak eraiki ere; hala, Donostiako espazio enblematikoenetako bat birmoldatuko da.
Proiektu finalistak “Hurrengo Geltokia: Amara-Easo,” erakusketan ikus daitezke. Erakusketa azaroaren 14ra arte bisitatu ahalko da, Easo kaleko 43. zenbakiko suhiltzaile-etxe zaharrean, eta herritarrek aukera izango dute Playa de Víasen etorkizuna ezagutzen eta haren diseinuan parte hartzen jarraitzeko.
Hemendik aurrera, Eusko Jaurlaritzak memorandum bat egingo du, parte hartzeko hainbat bidetatik proposatzen diren iradokizunak biltzeko, eta hiru finalistak baloratuko ditu, iradokizun horiek integratzeko duten ahalmenagatik, azken proposamenean sartzen duten etxebizitza publikoen kopuruagatik, proiektuari ematen dioten bideragarritasun ekonomikoagatik eta irtenbide integratuaren hiri-kalitateagatik. Datorren udaberrian esleituko zaio hautatutako taldeari, eta, hortik aurrera, irabazleak Donostiako Hiri Antolamendurako Plan Nagusiaren aldaketa puntualaren dokumentua idatzi beharko du.
