Fernando Domínguez Nafarroako Gobernuko Osasun Departamentuko kontseilariak, Estrella Petrina Nafarroako Ospitale Unibertsitarioko kudeatzaileak eta Miren Oscáriz Iruñeko Ospitalez Kanpoko Larrialdietako buruak San Fermin jaietan Iruñeko Ospitaleko eta Ospitalez Kanpoko Larrialdietako zerbitzuetan egindako osasun-arreten ohiko balantzea egin dute gaur goizean.
2025 honetan, oro har, 7.213 arreta eman dira, 2024an baino % 9,11 gutxiago. Jaietako arreta propioen kasuan, aurten 508 arreta erregistratu dira. Horien artean, hauek izan dira ugarienak: traumatismoak eta zauriak (114); erasoak (99); entzierroetako zaurituak (45), intoxikazio etilikoak (37), drogek eragindako intoxikazioak (11), eraso kimikoak (6) eta sexu-erasoak (2), besteak beste.
Zentroen arabera, Nafarroako Unibertsitate Ospitaleko Larrialdi Zerbitzuak 4.275 arreta eman ditu guztira, 2024an baino % 7,7 gehiago. Horietatik, 269 jaietakoak izan dira: 197 jaietakoak, 45 entzierroetakoak eta 27 zezenketetakoak. Zehazki, jaietako 81 arreta traumatismoengatik, 32 intoxikazio etilikoengatik, 46 erasoengatik, 11 drogen intoxikazioagatik, 2 sexu-eraso, 6 eraso kimiko eta 5 zauritu barraketan, gainerakoak bestelako arreta eta arrazoi ezberdinak izan dituzten ospitaleratzeak.
Entzierroetatik eratorritako 45 arretei dagokienez, 40 traumatismo eta 5 zauritu izan dira, adarrez eta zezenketatik eratorritako 27etatik, denak traumatismoengatik. Estrella Petrina HUNeko gerenteak adierazi duenez, “gaur egun 9 pertsona daude ospitaleratuta entzierroen eta zezenketen ondorioz (4 behaketan, 4 ohiko ospitalizazioan eta 1 ZIUn), eta datozen egunetan informatuko dugu noiz emango diegu alta”.
2.938 arreta SUEn
Iruñeko Ospitalez Kanpoko Larrialdien kasuan, San Martin doktore zentroak 1.640 pertsona artatu ditu, eta Buztintxurik 1.298. Iazko kopuruekin alderatuta, San Martinen 378 pertsona gehiago artatu dira, hau da, % 30 gehiago, eta Buztintxurin 121 gehiago, % 10,3 gehiago. Miren Oscarizek balantze-prentsaurrekoan adierazi duen bezala, “gogorarazten dugu Buztintxuri irekita egon dela bere ohiko ordutegian eta San Martin larrialdi-zentro gisa funtzionatu duela etengabe uztailaren 4tik, ostirala, 15;00etatik, gaur goizera, 08:00ak arte”.
Datu orokor horretatik, 239 San Fermin jaietako arreta berezikoak izan dira. Arreta-motaren arabera banakatuta, erasoak (53), kontusioak eta hematomak (49), zauriak eta erredurak (36), traumatismoak (33) eta zaintiratuak/hausturak/luxazioak (33) izan dira ugarienak. Intoxikazioei dagokienez, aurten 4 elikadura-intoxikazio jazo dira, 5 etiliko eta bat ere ez drogengatik.
“Gaurtik, goizeko 08:00etan, San Ferminen plana desaktibatuta dago SUEn, eta, beraz, zentroak ohiko bere ordutegietara itzuliko dira. Horrek esan nahi du Buztintxuri 15:00etatik 22:00etara irekitzen dela lanegun guztietan eta 08:00etatik 22:00etara asteburu eta jaiegunetan. Eta San Martin doktore-zentroak 15:00etatik hurrengo eguneko 08:00etara artatuko ditu larrialdiak lanegunetan, eta 24 orduz asteburuetan eta jaiegunetan. Hau da, goizetan San Martin doktore-zentroak ez du larrialdirik artatzen. Gaurtik aurrera 08:00etatik 15:00etara premiazko arreta behar duten erabiltzaileek osasun-zentrora joan beharko dute, eta larrialdia bada, ospitalearen mende egongo da”, adierazi du Oscárizek.
Esker ona osasun-langileei eta herritarrei
Fernando Domínguez Osasun kontseilariak balantzearen prentsaurrekoa aprobetxatu du San Fermin egun hauetan Osasun Departamentuan lan egin duten profesional guztiek egindako lana eskertzeko. “Jaiegunak dira, baina Osasunean ezin gara gelditu, eta ospitalera, San Martin eta Buztintxuriko zentroetara eta Iruñeko eta eskualdeko edozein osasun-zentrotara hurbildu diren erabiltzaile guztiak arin artatu ahal izan ditugu, eta entzierroen eta zezenketen ondorioz zauritutakoen kasuan, baita Iruñeko zezen-plazako erizaintzan ere”.
Domínguezek ere eskertu du “Gurutze Gorriaren eta Nafarroako DYAren lan handia, alde guztien arteko konpromisoaren eta koordinazioaren emaitza. Lehen arretako postuek, entzierroetako postuek, su artifizialak, prozesioa edo eskaintza bezalako ekitaldi jendetsuagoetara joan diren taldeek ehunka pertsona artatu dituzte, eta horiek osasun-zentroetara, ospitaletik kanpoko larrialdi-zentroetara edo ospitalera bertara joatea saihestu dute”, azaldu du.
Eta, azkenik, herritarrei ere zuzendu zaie kontseilaria. “Beti eskatzen dugu erantzukizuna eskari handiko uneetan, esaterako San Ferminetan, Gabonetan edo neguan, eta uste dut bidezkoa dela hori noiz betetzen den aitortzea. Jai lasaiak izan dira, egun hauetako berezitasunen barruan, eta ezarritako premiaren eta lehentasunaren arabera artatu ahal izan ditugu. Eskerrik asko horregatik paziente guztiei”.
